Smak i zapach wody pitnej a wymagania prawne
Woda pitna (tj. woda, która spełnia wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia ws. jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi) powinna charakteryzować się smakiem i zapachem, który jest „akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian”. Co to jednak oznacza? Zapis ten wskazuje na subiektywną ocenę tych parametrów przez badających. Pomocna w ocenie wody jako zdatnej do spożycia jest norma PN-EN 1622, według której o tym, czy woda jest zdatna do picia w kontekście jej smaku i zapachu, decydują opinie trzyosobowego zespołu oceniającego. W praktyce woda pitna nie powinna mieć żadnego wyczuwalnego zapachu, a smak powinien być neutralny tzn. ciężki do sklasyfikowania i bez dominujących nut.
Co wpływa na smak lub zapach wody?
Żeby znaleźć źródło zanieczyszczenia wody w pierwszej kolejności zaleca się zakwalifikowanie typu tego zapachu posługując się poniższym zestawieniem:
- R – to grupa zapachów roślinnych, np. trawiasty, torfowy, kwiatowy,
- G – to grupa zapachów gnilnych, np. stęchły, zgniłego jaja, zbutwiałego drewna,
- S – to grupa zapachów specyficznych, takich jak zapachy chemiczne (np. nafta, aceton), fekalne, rybie.
Klasyfikacja typu zapachu pomoże nam w trakcie ewentualnego opisywania zjawiska dla podmiotów zewnętrznych takich jak inspekcja sanitarna lub przedsiębiorstwo wodociągowe, gdy nie uda się rozwiązać problemu samodzielnie.
Następnie warto sprawdzić, co jest źródłem niepożądanego zapachu lub smaku wody. Zapach czy smak wody mogą pochodzić zarówno z źródła wody (jak podłączenie do wodociągu lub ujęcie studni) lub z instalacji wewnątrz budynku. Należy sprawdzić, czy zapach i smak wody występuję we wszystkich punktach poboru wody (np. umywalkach i prysznicach) w budynku, czy tylko w niektórych. Jeżeli tylko w części punktów poboru wody występuje smak lub zapach, najprawdopodobniej problemem jest zanieczyszczenie w przewodach już w samym budynku.
Należy także sprawdzić stan wody pobranej bezpośrednio z zaworu antyskażeniowego przy zestawie wodomierzowym. Jeżeli problem występuje również tam, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że jest to kwestia ujęcia lub wodociągów.
Analiza stanu wody bezpośrednio z zaworu antyskażeniowego pozwala na sprawdzenie, czy przyczyną specyficznego smaku, lub zapachu wody jest stan ujęcia lub wodociągów.
Gdy problem dotyczy ujęcia wody
Jeżeli woda jest dostarczana za pośrednictwem sieci wodociągowej, należy pamiętać, że to przedsiębiorstwo wodociągowe odpowiada za jakość dostarczanej wody aż do zestawu wodomierzowego, który jest punktem granicznym między przyłączem a instalacją wewnętrzną. W przypadku wątpliwości co do stanu wody, możemy zatem zgłosić sprawę do przedsiębiorstwa i wspólnie z nim spróbować zidentyfikować problem. Przyczyną może być przykładowo awaria na stacji uzdatniania wód, przez co woda nie została poprawnie oczyszczona. Może to być również spowodowane uszkodzeniem sieci wodociągowej, na skutek czego zanieczyszczenia z gleby przedostały się do rurociągu.
Jeśli jednak woda dostarczana jest z ujęcia indywidualnego (np. studni), należy przeprowadzić kontrolę źródła, wykonując np. badania parametrów jakości wody grupy A i B we współpracy z lokalną inspekcją sanitarno-epidemiologiczną, zgodnie z rozporządzeniem. Woda w studni mogła ulec zanieczyszczeniu np. przez zwierzęta oraz produkty ich metabolizmu lub rozkładu, czy też spływy powierzchniowe niosące ze sobą m.in. rozpuszczone nawozy.
Gdy problem dotyczy instalacji wewnętrznej
W sytuacji, gdy woda dostarczana do budynku nie wykazuje żadnych niepokojących oznak, a w kranie smak i/lub zapach wody pozostaje charakterystyczny, oznacza to, że problem tkwi już w naszej instalacji wewnętrznej. Na smak i zapach wody w tym przypadku może mieć wpływ wiele czynników. Jakość pogarszać mogą m.in.:
- produkty korozji przewodów i urządzeń,
- nagromadzenie osadów organicznych i nieorganicznych w instalacji,
- obecność mikroorganizmów i produktów ich metabolizmu,
- produkty rozkładu substancji organicznych.
Wbrew obiegowej opinii, każdy z tych powodów może stanowić pośrednie lub bezpośrednie zagrożenie dla użytkownika. Często bagatelizowany jest np. problem korozji. Należy jednak pamiętać, że dawniej w produkcji niektórych rur ocynkowanych wykorzystywano ołów i mangan, co wiąże się z tym, że korozja będzie powodowała przedostawanie się tych metali do wody.
Specyficzny smak i zapach wody a Legionella
Zmiana smaku i zapachu wody nie musi oznaczać skażenia bakteriami Legionella. Bakterie te w instalacji wewnętrznej rozwijają się głównie w biofilmie, czyli błonie biologicznej składającej się z mieszaniny materii organicznej i nieorganicznej. To właśnie dlatego zanieczyszczenie wody biofilmem może powodować zmianę smaku i zapachu wody. Ryzyko rozwoju bakterii określane jest jako bardzo wysokie, jeżeli w instalacji znajdują się podatne warunki do rozwoju bakterii Legionella. Może to być między innymi:
- temperatura wody w przedziale 20°C-50°C,
- miejsca przestoju wody, np. nieużywane punkty poboru,
- obecność substancji odżywczych, np. kamień, produkty korozji.
Co zrobić, gdy woda ma specyficzny smak lub zapach?
Zaobserwowanie jakichkolwiek nieprawidłowości w smaku i zapachu wody powinno być sygnałem do przeprowadzenia natychmiastowego przeglądu instalacji. W przypadku, gdy za smak i zapach wody mogą odpowiadać związki pochodzące z biofilmu w instalacjach wewnątrz budynku, należy przebadać wodę m.in. pod kątem obecności bakterii Legionella. Zaleca się również wykonanie Oceny Ryzyka wewnętrznych systemów wodociągowych, która pozwoli na identyfikację źródeł zanieczyszczenia w instalacjach oraz wprowadzenie rozwiązań, których celem jest ich usunięcie. Można wykorzystać również odpowiednio dobraną technologię zabezpieczającą wodę w celu dezynfekcji instalacji oraz urządzeń przygotowujących ciepłą wodę użytkową.
Zabezpiecz swoją instalację
Kub lub wynajmij generator jonów Silion, który zapewni Ci dostęp do bezpiecznej wody. Jest to idealne rozwiązanie m.in. dla szpitali, hoteli, szkół.
Źródła:
- chemia.uni.lodz.pl/kchogin/dydaktyka/ monitoring_srodowiska/ pdf/prezentacje/KS.pdf
Słownik hydrogeologiczny. Praca zbiorowa pod red. J. Dowgiałło, A. Kleczkowski, A. Macioszczyk, A. Rożkowski. PIG, Warszawa, 2002
- isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/ WDU20170002294/O/ D20172294.pdf
Autorzy:
Bezpieczeństwo wodne na miarę Twoich potrzeb
Masz problem z Legionellą? Pomożemy Ci znaleźć przyczynę skażenia wody i dobierzemy właściwe rozwiązanie. Zleć wykonanie Oceny Ryzyka, by uniknąć niepotrzebnych i kosztownych inwestycji.
