Gdzie rozwijają się bakterie Legionella?
Legionella może skolonizować różnego rodzaju instalacje wodociągowe, takie jak instalacja wody zimnej, instalacja ciepłej wody użytkowej, instalacja wody przeciwpożarowej, czy też woda przemysłowa.
Ze względu na temperaturę oraz charakter użytkowania, największe zagrożenie stanowią instalacje c.w.u. i właśnie tam najczęściej spotykamy bakterie Legionella. To właśnie dlatego regularne badania wody na obecność Legionelli są wymagane prawnie w wybranych kategoriach budynków.
Bakterie Legionella najczęściej rozwijają się w instalacjach ciepłej wody użytkowej
W jakich budynkach można najczęściej spotkać Legionellę?
Największe zagrożenie skażenia Legionellą występuje w budynkach, które są rozległe i mają skomplikowaną sieć. Możemy w nich częściej spotkać fragmenty, w których przepływ wody jest ograniczony lub nie ma go wcale.
W tych budynkach częściej dochodzi także do ochłodzenia wody do takiego zakresu temperatury (poniżej 50°C), który stwarza najlepsze warunki do rozwoju Legionelli. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule o zależności między temperaturą wody a Legionelli.
Równie duże ryzyko wystąpienia Legionelli dotyczy starych budynków. W nich częściej dochodzi do zmian w instalacjach, podczas których mogą powstawać tzw. martwe odnogi. W ślepo zakończonych odcinkach rur dochodzi natomiast do stagnacji wody, co sprzyja rozwoju bakterii.
Stare instalacje są też częściej zakamienione, co jest kolejnym czynnikiem ułatwiającym namnożenie mikroorganizmów. Łatwiej osadzają się one na ściankach przewodów, tworząc biofilm bakteryjny. Bakterie mają wtedy dostęp do składników mineralnych.
Infografika – czynniki, które mogą przyczyniać się do powstawania bakterii Legionella w instalacjach wodnych.
Główne kategorie budynków, w których dochodzi do zarażenia Legionellą
Można wyznaczyć 3 główne miejsca zakażenia Legionellą, które razem stanowią aż 70-80% wszystkich miejsc zakażeń:
- miejsce zamieszkania,
- szpital,
- miejsce tymczasowego pobytu, takich jak hotel czy hostel.
Najczęstsze miejsca zakażenia bakteriami Legionella w Europie w latach 1996-2006 (Paulina Wojtyła-Buciora, Elżbieta Chrzanowska, Jerzy T. Marcinkowski – 2012)
Legionella w miejscu zamieszkania
Szacuje się, że blisko połowa zakażeń dochodzi w miejscu zamieszkania. Źródłem może być przykładowo klimatyzacja lub prysznic, a więc Legionella obecna jest w ciepłej wodzie użytkowej.
Aby uniknąć zakażenia w swoim własnym domu, należy przestrzegać podstawowych zasad bezpiecznego zarządzania instalacjami wodnymi. Do dobrych praktyk związanych ze zmniejszeniem ryzyka rozwoju Legionelli należy m.in.:
- utrzymywanie instalacji w czystości (np. regularne czyszczenie i dezynfekcja perlatorów oraz słuchawek prysznicowych),
- wykonywanie regularnych badań wody,
- monitorowanie temperatury wody (bezpieczny przedział to mniej niż 20°C lub więcej niż 50°C).
Legionella w hotelach
Drugim częstym miejscem zakażenia bakteriami Legionella są hotele, hostele i apartamenty do wynajmu krótkoterminowego. Stanowią około 20% źródeł zachorowań.
Najczęściej źródłem występowania bakterii w tej kategorii budynków jest ciepła woda użytkowa pod prysznicem lub woda w wannach z hydromasażem.
Należy szczególnie zwrócić uwagę na to, że im większy jest budynek lub sieć budynków, tym większe jest ryzyko, że instalacje ciepłej wody użytkowej są skażone bakteriami. Z tego powodu istnieje większe ryzyko wystąpienia Legionelli w dużym hotelu lub szpitalu, niż np. w domu jednorodzinnym.
Każdy hotel ma obowiązek wykonać badanie wody przynajmniej raz w roku, jednak bardziej świadome jednostki wykonują badania częściej. Wybierając miejsce wypoczynku, warto zapytać hotel o wyniki badań wody lub o to, w jaki sposób stara się zminimalizować ryzyko wystąpienia Legionelli.
Legionella w szpitalach
Ze względu na wiek budynków w Polsce oraz powszechnie rozległy charakter instalacji, szpitale i inne podmioty lecznicze są bardzo często skolonizowane przez bakterie Legionella. Szpitale stanowią poniżej 10% źródeł zachorowań legionellozy.
Szpitale mają obowiązek badania wody przynajmniej dwa razy w roku. Według badań wykonanych w 2012 roku, w blisko 80% próbkach pobranych w szpitalach znaleziono Legionellę w różnym stężeniu.
Legionella jest w szczególności niebezpieczna dla osób, których układ odpornościowy jest osłabiony z powodu chorób współistniejących, leczenia lub urazów. Śmiertelność choroby legionistów u osób hospitalizowanych to ponad 40%.
Zachorowanie na chorobę legionistów, do którego dochodzi w szpitalach, jest szczególnie niebezpieczne dla przebywających w nim pacjentów.
Najczęstsze miejsca występowania Legionelli – podsumowanie
Bakterie Legionella mogą występować we wszelkich instalacjach wodnych, jeżeli m.in.:
- mają one dostęp do wartości odżywczych,
- woda ma odpowiednią temperaturę,
- występuje ograniczony przepływ wody.
Bakterie Legionella najczęściej spotykane są w ciepłej wodzie użytkowej i to ona stanowi główne źródło zakażeń.
Im większy i starszy budynek, tym ryzyko wystąpienia w nim bakterii Legionella jest większe.
W praktyce wyróżniono trzy główne miejsca, gdzie dochodzi do zachorowań. Należą do nich hotele, szpitale oraz miejsca zamieszkania. Natomiast warto pamiętać, aby wykonywać badania w innych obiektach, takich, jak szkoły, żłobki, przedszkola, domy opieki, baseny oraz innych budynkach użyteczności publicznej.
Co zrobić, aby Legionella się nie pojawiła?
Warto zmniejszyć ryzyko pojawienia się bakterii i zadbać o to, aby temperatura ciepłej wody przekraczała 50°C. W domach lub mniejszych obiektach podczas dłuższej nieobecności warto przepłukać wszystkie krany i prysznice gorącą wodą przez kilka minut. Należy regularnie wymieniać węże prysznicowe i czyść napowietrzacze, aby usunąć biofilm bakteryjny. Można także zlecić badanie wody w laboratorium, aby sprawdzić, czy jest ona wolna od Legionelli. Więcej o tym, jak zabezpieczyć się przed Legionellą w domu przeczytacie w naszym poradniku.
W większych obiektach warto wykonać ocenę ryzyka występowania Legionelli. Pozwoli ona rozpoznać potencjalne miejsca lub przyczyny występowania bakterii, a także wskaże konkretne działania, które można podjąć w celu prewencji.
Zabezpiecz instalację przed bakteriami Legionella
Wypróbuj generator jonów Silion, który nie tylko chroni ale i zabezpiecza instalacje przed bakteriami.
Źródła:
Występowanie pałeczek Legionella sp. w instalacjach ciepłej wody użytkowej w zakładach opieki zdrowotnej oraz budynkach użyteczności publicznej – Paulina Wojtyła-Buciora, Elżbieta Chrzanowska, Jerzy T. Marcinkowski (2012)
Występowanie i chorobotwórczość bakterii z rodziny Legionellaceae – Marta Palusińska-Szysz, Monika Cendrowska-Pinkosz (2008)
Autorzy:
Badania wody na obecność Legionelli
Chcesz zbadać wodę pod kątem jakości w Twoim budynku? Zaoszczędź swój czas i zleć nam wykonanie badania, a my zadbamy o cały proces i bezpłatnie skonsultujemy z Tobą otrzymane wyniki.
