Dezynfekcja wody dwutlenkiem chloru
Dezynfekcja wody przy użyciu generatorów dwutlenku chloru to jedna z dwóch najczęściej stosowanych metod zwalczania bakterii Legionella w instalacjach wodnych oraz zapobiegania ponownemu skażeniu systemu.
Jak działa metoda z użyciem ClO2?
Generator dwutlenku chloru uwalnia do instalacji wodnej właśnie ten gaz, który tworzony jest przez połączenie w ściśle kontrolowanych warunkach dwóch związków – podchlorynu sodu i kwasu solnego.
Dwutlenek chloru jest biocydem, który ma właściwości utleniające, dzięki którym działa zabójczo na bakterie Legionella i inne drobnoustroje. Metoda wykorzystująca dwutlenek chloru stosowana jest z powodzeniem od połowy ubiegłego wieku.
Dezynfekcję wody dwutlenkiem chloru można wykonać jednorazowo lub – używając mniejszych dawek – stosować stale, zapobiegając rozwojowi bakterii w instalacji. W przypadku tej drugiej opcji stosowane stężenia są na tyle niskie, że woda jest bezpieczna do używania, także w przypadku wody pitnej.
Przeciwdziałanie rozwojowi bakterii Legionella to m.in. regularny serwis instalacji wodnych.
Dwutlenek chloru - zalety rozwiązania
Dwutlenek chloru jest bardziej reaktywny niż inne związki chloru, takie jak podchloryn sodu czy wolny chlor używane w krótkotrwałej chemicznej dezynfekcji wody.
Dwutlenek chloru rozpuszcza się w wodzie pięciokrotnie lepiej niż chlor wodny, działając niszcząco na bakterie, wirusy, a także cysty czy spory, które są trudne do usunięcia przy stosowaniu innych metod dezynfekcji.
Poza większą reaktywnością dwutlenku chloru należy wspomnieć także o tym, że w wyniku jego stosowania rzadziej niż w przypadku innych substancji chemicznych zawierających cząsteczki chloru dochodzi do powstawania kancerogennych chloropochodnych, takich jak trichlorometan (THM), czasami tworzą się jednak chlorany i chloryny, które w nadmiarze mogą działać drażniąco na organizm człowieka.
Dwutlenek chloru - wady rozwiązania
Stosowanie generatorów dwutlenku chloru ma także swoje wady. Przede wszystkim nie jest najskuteczniejsza metoda długotrwałej dezynfekcji wody. Dwutlenek chloru ma ładunek ujemny, podobnie jak biofilm bakteryjny. Powoduje to odpychanie substancji od osadów biofilmu, przez co nie wnika ona do jego struktury, nie działając na bakterie ukryte w jego głębi. Dwutlenek chloru może jednak rozpuszczać powierzchniowe warstwy biofilmu, wypłukując je z instalacji wodnej.
Kolejną wadą rozwiązania zakładającego używanie dwutlenku chloru jest działanie korozyjne tego związku. Jest ono widoczne szczególnie w przypadku utrzymywania w instalacji wysokiej temperatury wody (z tego względu nie zaleca się łączyć tej metody z termiczną metodą dezynfekcji), gdy przewody wykonane są ze stali ocynkowanej lub tworzyw sztucznych.
Opinie klientów i wyniki badań laboratoryjnych mówią o podłużnych pęknięciach widocznych na wewnętrznej części rur, które z czasem mogą prowadzić do powstawania przecieków. Warto również sprawdzić, czy producenci używanych przewodów nie skracają okresu gwarancji udzielanej na produkty użyte w instalacji, w której stosowana jest dezynfekcja ditlenkiem chloru.
Kluczową sprawą przy używaniu generatora dwutlenku chloru jest także bezpieczeństwo. Sam dwutlenek chloru nie stanowi zagrożenia dla organizmu człowieka, jednak ze względu na używane substancje chemiczne obsługa urządzenia wymaga skupienia i ostrożności.
Generator posiada dwa zbiorniki, które należy uzupełniać środkami chemicznymi – podchorynem sodu i kwasem solnym. Są to agresywne substancje, które przy nieodpowiednim ich używaniu mogą powodować zagrożenie dla zdrowia. Należy również pamiętać o tym, że wymieszanie ich w niekontrolowanych warunkach może prowadzić do eksplozji.
Z tego względu generator powinien zawsze znajdować się w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Konieczne są regularne przeglądy, konserwacja i ustalenie precyzyjnego sterowania przez wykwalifikowany personel.
Dezynfekcja wody jonami srebra i miedzi
Jednym z najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych sposobów dezynfekcji wody pomocnych w zwalczaniu bakterii z instalacji wodnych jest metoda uzdatniania wody przy pomocy jonów srebra i miedzi. Metodę tę stosuje się szczególnie wtedy, gdy inne sposoby okazują się niewystarczająco skuteczne.
Jony srebra i miedzi mają ładunek dodatni, przez co zostają przyciągane do ujemnie naładowanego biofilmu, wnikając w jego struktury i niszcząc je. Dzięki temu zabijane są bakterie Legionella znajdujące się nawet w głębi biofilmu oraz niszczony jest osad, który sprzyja ich namnażaniu i rozwijaniu.
Generator jonów srebra i miedzi w trakcie prac serwisowych.
Jak działa metoda dezynfekcji jonami srebra i miedzi?
Urządzenie uwalniające jony srebra i miedzi do instalacji wodnej zawiera płytki lub pręty wykonane z czystych metali – elektrody. Generator uwalnia przy ich pomocy dodatnio naładowane jony miedzi i srebra.
Używanie srebra jako substancji antyseptycznej i bakteriobójczej sięga aż starożytności, kiedy to do dezynfekcji wody używano srebrnych monet, żywność przechowywana była natomiast w srebrnych naczyniach.
Do czasu wynalezienia antybiotyków to srebro częściowo spełniało ich rolę w unieszkodliwianiu drobnoustrojów. Do dziś pierwiastek ten ma swoje zastosowanie w:
- kroplach do oczu,
- maściach,
- środkach stosowanych do zaopatrywania ran,
- środkach do łagodzenia oparzeń,
- materiałach opatrunkowych,
- kosmetykach,
- dezynfekcji pomieszczeń.
Uzdatnianie wody za pomocą jonów miedzi i srebra miało swój początek w rozwiązaniach stosowanych na statkach kosmicznych, gdzie kluczowe jest bezpieczeństwo, wygoda stosowania i bezawaryjność. Jonizacja srebra została w późniejszych procesach udoskonalona poprzez wspomaganie elektrodami miedzianymi.
Jony srebra i miedzi - zalety rozwiązania
W przypadku dezynfekcji wody pitnej przy pomocy jonów srebra i miedzi zauważyć można wiele korzyści. Przede wszystkim nie jest konieczne używanie substancji chemicznych na bazie chloru, które mogą nie tylko mieć nieprzyjemny smak i zapach, ale także być groźne dla zdrowia – srebro jest bardzo słabo przyswajane przez organizm człowieka, natomiast skutecznie zaburzenia procesy życiowe bakterii, wnikając do ich wnętrza i powodując denaturację ich DNA.
Elektrolityczna dezynfekcja nie tylko nie przynosi żadnych negatywnych skutków dla organizmu człowieka, ale także nie wpływa na przyspieszoną korozję przewodów. Ponadto jony srebra i miedzi długo utrzymują się w instalacji, działając na nowo pojawiające się w niej bakterie, wirusy czy grzyby (Soliman i in., 2020).
Generator jonów srebra i miedzi wymaga regularnego serwisu, w tym wymiany lub czyszczenia elektrod. Na zdjęciu przedstawione są jest elektroda miedziana nowa (u góry) i po 3 miesiącach pracy (na dole).
Jony srebra i miedzi - wady rozwiązania
Wadą metody jest to, iż – podobnie jak w przypadku generatora dwutlenku chloru – urządzenie wymaga dodatkowego miejsca w pomieszczeniu kotłowni. Zajmuje on jednak mniej przestrzeni, zazwyczaj będąc zawieszonym na ścianie lub specjalnym stelażu.
Cena zakupu lub wynajmu generatora jonów srebra i miedzi może być wyższa niż stosowanie krótkotrwałych metod dezynfekcji termicznej lub chemicznej, jednak po wprowadzeniu na rynek przez BlueCare serii SILION Lite, ceny urządzeń zostały drastycznie obniżone.
Mówiąc o większych kosztach, trzeba także wziąć pod uwagę to, że efekt zwalczania Legionelli w przypadku użycia jonów srebra i miedzi jest zdecydowanie trwalszy. O wysokiej skuteczności metody wspomina Państwowy Zakład Higieny w swoich publikacjach. Podobne doniesienia można także znaleźć w wynikach wielu innych badań naukowych dotyczących długiego okresu utrzymywania się jonów srebra i miedzi w instalacji oraz bezpieczeństwa ich łączenia z innymi metodami (Sicairos-Ruelas i in., 2019).
Wadą metody mogą być także potencjalne interakcje z substancjami już obecnymi w instalacjach wodnych (materiały hydrauliczne, pozostałości innych środków chemicznych do dezynfekcji wody), co może powodować np. odbarwienia na powierzchniach łazienkowych na skutek powstawania chlorku srebra (Triantafyllidou i in., 2016).
Dodatkowo niektóre kraje mogą stosować przepisy ograniczające stosowanie jonów srebra i miedzi w celu dezynfekcji z obawy przed akumulacją metali ciężkich w środowisku. W Polsce stosowanie metody jest ograniczone do zabezpieczania wody użytkowej przed bakteriami Legionella.
Wykrycie bakterii Legionella w instalacji wymaga podjęcia określonych kroków mających na celu dezynfekcję wody w całym systemie.
Podsumowanie i porównanie - którą metodę dezynfekcji wybrać?
Podsumowując, obie opisane metody są skuteczne w przypadku konieczności długotrwałego usuwania bakterii Legionella z instalacji wodnych i zapobiegania ich rozwojowi. W przypadku zastosowania jonów miedzy i srebra efekt jest jednak silniejszy i pewniejszy, ponieważ działanie bakteriobójcze występuje nie tylko w świetle przewodów, ale także w strukturach biofilmu.
Dodatkowym atutem generatora jonów jest to, że urządzenie jest mniejsze, nie wymaga dobrze wentylowanych pomieszczeń ani regularnego dostarczania środków chemicznych, których zapasy są kłopotliwe w transporcie, magazynowaniu i wymagają zwiększonej ostrożności przy ich używaniu, jak w przypadku generatora dwutlenku chloru. Ten drugi może dodatkowo powodować korozję przewodów, czego efektem mogą być przecieki instalacji wodnej.
Obsługa urządzenia do generowania jonów srebra i miedzi jest prostsza – wymaga on jedynie regularnej wymiany i czyszczenia elektrod, podczas gdy w przypadku generatora dwutlenku chloru należy regularnie dostarczać do urządzenia środków chemicznych, przestrzegając wszelkich procedur bezpieczeństwa.
Generator dwutlenku chloru jest więc droższy nie tylko w zakupie, ale także w eksploatacji, która w dużej mierze musi być wykonywana przez wykwalifikowany, odpowiednio przeszkolony personel. Może mieć też krótszą żywotność niż generator jonów srebra i miedzi, jednak jest metodą bardziej rozpowszechnioną w naszym kraju.
Świeżo zainstalowany generator jonów (po lewej), który zastąpił generator ClO2 (po prawej).
Jaki generator wybrać? Oba rozwiązania cechują się długotrwałą skutecznością i bezpieczeństwem stosowania pod warunkiem używania zalecanych dawek. Decyzja powinna być więc zależna od:
- potrzeb,
- budżetu,
- miejsca zastosowania urządzenia,
- posiadanych warunków,
- oczekiwanej żywotności,
- jakości wykonania generatora.
W razie wątpliwości warto poszukać pomocy u wykwalifikowanych doradców, którzy pomogą indywidualnie każdemu klientowi, oceniając ryzyko skażenia i proponując najlepsze rozwiązanie.
Źródła:
Autorzy:
Generatory jonów srebra i miedzi Silion
Już dziś możesz wynająć generator Silion i przekonać się o jego skuteczności bez ponoszenie kosztów zakupu urządzenia!
