Jakie choroby wywołuje Legionella?
Kontakt z bakteriami Legionella może przyczynić się do rozwoju schorzeń układu oddechowego nazywanych zbiorowo Legionellozami (lub inaczej legionelozami). Legionelloza przebiega najczęściej w dwóch postaciach:
- choroba legionistów, czyli ostra postać legionelozy przebiegającej z zapaleniem płuc,
- gorączka Pontiac, czyli łagodniejsza, grypopodobna postać zakażenia, która przebiega bez zapalenia płuc.
Osoby podatne na chorobę mogą ulec zakażeniu poprzez wdychanie zawieszonych w powietrzu aerozoli wodnych pochodzących z zakażonego źródła wody. Powodem zakażenia, chociaż rzadko występującym, może również być też inhalacja pyłu z gleby zawierającego bakterie Legionella pneumophila. Gdy bakterie dostaną się do płuc, z uwagi na korzystne warunki temperaturowe dochodzi do szybko postępującego namnażania, które wywołują rozwój Legionellozy.
Sprawdź także: Gdzie najczęściej występuje Legionella?
Do zachorowań dochodzi częściej w ciągu lata i wczesnej jesieni, lecz Legionelloza może rozwinąć się o każdej porze roku. Zarówno choroba legionistów, jak i gorączka Pontiac nie są jednak chorobami zaraźliwymi – do zakażenia może dojść wyłącznie w wyniku bezpośredniego kontaktu z bakteriami.
Liczba zakażeń chorobą legionistów stale rośnie na całym świecie. W 2019 r. zgłoszono niemalże 11 300 przypadków legionellozy na terenie Europy. Ogniska Legionellozy są jednak trudne do wykrycia, ponieważ rozwój objawów trwa od jednego do dwóch tygodni. Co więcej, nie u każdego, kto został narażony na zachorowanie mogło dojść do rozwoju choroby.
Powszechnie twierdzi się jednak, że zgłaszane liczby są znacznie niższe niż w rzeczywistości. Wynika to ze słabej rozpoznawalności choroby oraz niedostatecznej liczby badań, których celem jest identyfikacja zakażenia bakteriami Legionella. Jest to także częściowo spowodowane trudnościami w odróżnieniu legionellozy od innych rodzajów zapalenia płuc oraz niskim stopniem świadomości na temat choroby.
Gorączka Pontiac natomiast jest często mylona z grypą, a osoby zarażone często nie są świadome jej wystąpienia. Konieczna jest poprawa wczesnej diagnostyki Legionellozy w placówkach opieki zdrowotnej oraz systemowe zmiany sprzyjające identyfikacji przypadków zakażeń bakteriami Legionella.
Legionella Objawy: Jakie są symptomy zakażenia?
Objawy gorączka Pontiac, zarówno jak i choroby Legionistów, w początkowej fazie rozwoju przypominają objawy grypy. W późniejszej fazie, postaci zakażenia wywołanego bakterią Legionella pneumophila różnią się od siebie nie tylko symptomami, ale także stopniem ciężkości choroby, czy też częstotliwością, z jaką osoby narażone na kontakt z bakteriami Legionella ulegają zakażeniu. Jednakże zasadniczą różnicą między chorobą legionistów a gorączką Pontiac jest to, że tylko choroba legionistów doprowadza do rozwoju zapalenia płuc, które może doprowadzić nawet do śmierci.
Dla osób starszych i posiadających choroby współistniejące zakażenie bakteriami Legionella pneumophila jest najbardziej niebezpieczne.
Porównanie choroby legionistów i gorączki Pontiac
Gorączka Pontiac
Gorączka Pontiac to łagodniejsza, pozapłucna postać Legionellozy, podczas której nie występuje zapalenie płuc. Okres inkubacji trwa od 24 do 48 godzin. Prawdopodobieństwo zachorowania na gorączkę Pontiac w wyniku kontaktu z bakteriami Legionella jest bardzo wysokie. Szacuje się, że zapadalność wśród osób narażonych wynosi nawet do 95%. Osoby, u których stwierdzono gorączkę Pontiac, doświadczają grypopodobnych symptomów. Oto objawy gorączki Pontiac:
- gorączkę o niskim stopniu nasilenia,
- bóle głowy,
- suchy kaszel,
- trudności w oddychaniu,
- dreszcze,
- uczucie zmęczenia,
- bóle mięśni.
Mogą pojawić się także inne dolegliwości, takie jak utrata apetytu, osłabienie, kaszel, nudności, a nawet skłonności do wymiotów oraz biegunka. Objawy ustępują zazwyczaj w ciągu kilku dni, bez konieczności leczenia. Nie odnotowano zgonów spowodowanych tym rodzajem Legionellozy.
Infografika: Objawy Legionelli – Gorączka Pontiac
Choroba Legionistów
W przypadku choroby legionistów pacjenci często wymagają jednak specjalistycznej pomocy medycznej. Chorobę można leczyć za pomocą antybiotykoterapii, jednak nie wszystkie antybiotyki są skuteczne w walce z Legionellą. Bakterie dzięki wytwarzaniu β-Laktamazy są odporne m.in. na antybiotyki z grupy beta-laktamowej, do której zalicza się m.in. penicyliny. Ważne jest, aby trafnie zdiagnozować zakażenie, co pozwoli na przepisanie skutecznego leku. Jednak moment postawienia ostatecznej i prawidłowej diagnozy często trwa zbyt długo, a w międzyczasie przepisuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania.
Legionella – kto może się zarazić?
Każdy, kto został narażony na kontakt z bakteriami Legionella pneumophila jest podatny na zachorowanie na legionellozę. Zaawansowanie choroby zależy od wielu czynników takich jak ciężkość przechodzonej choroby, skuteczność początkowego leczenia, miejsca zakażenia bakterią oraz od ogólnego stanu osoby zarażonej.
- osoby powyżej 45 roku życia,
- osoby palące i spożywające duże ilości alkoholu,
- osoby z osłabionym układem odpornościowym,
- osoby cierpiące na przewlekłe choroby dróg oddechowych lub nerek,
- osoby z cukrzycą, chorobami płuc lub serca,
- osoby o obniżonej aktywności fizycznej.
Osoby, u których nastąpił rozwój choroby legionistów, często doświadczają ciężkich objawów zapalenia płuc oraz wymagają hospitalizacji.
Jak często dochodzi do zakażenia bakterią Legionella?
Zakażenie bakterią Legionella pneumophila, jest stosunkowo rzadko diagnozowane, a przyczyną są rzadko wykonywane badania diagnostyczne. Mimo to świadomość ludzi i liczba przypadków wzrosła w ostatnich latach. W 2019 roku wskaźnik zgłaszania w krajach UE/EOG wyniósł 2,2 przypadków na 100 000 mieszkańców, a najwyższy wskaźnik miała Słowenia (9,4). Najwięcej przypadków zgłoszono we Francji, Niemczech, Włoszech i Hiszpanii, co stanowiło 71% wszystkich przypadków. Najbardziej podatni są mężczyźni w wieku 65 lat i starsi (8,4 na 100 000). W 2019 roku zgłoszono 1657 przypadków związanych z podróżami, głównie we Włoszech, Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii i Niderlandach. Większość przypadków (57%) wystąpiła między czerwcem a październikiem.
W Polsce w okresie od 18 sierpnia do 11 września 2023 r. zgłoszono łącznie 166 przypadków potwierdzonych laboratoryjnie. Wszyscy chorzy byli hospitalizowani. W wyniki zakażenia zmarły 23 osoby (posiadały one choroby współistniejące). Epidemia w Rzeszowie wpłynęła na wzrost świadomości Polaków na temat bakterii Legionella oraz na ilość wykonywanych badań.
Metody diagnozowania Legionelli
Rozpoznanie legionellozy przez lekarza opiera się na kilku metodach diagnostycznych: testach na obecność antygenów w moczu, testach molekularnych (PCR), serologii oraz testach immunoenzymatycznych (ELISA). Najczęściej stosowany jest szybki test na obecność antygenów w moczu, który daje wyniki w ciągu kilku godzin. Testy PCR pozwalają na dokładniejszą identyfikację bakterii, ale są bardziej czasochłonne. Serologia i ELISA są używane głównie w badaniach epidemiologicznych i monitorowaniu odpowiedzi immunologicznej pacjentów. Niestety wykonywanie badań diagnostycznych w kierunku legionellozy nie jest powszechne, co wpływa na niską wykrywalność zakażenia.
Leczenie zakażenia bakterią Legionella
W przypadku gorączki Pontiac specjalne leczenie nie jest konieczne, ponieważ objawy ustępują same. Często więc te osoby nie są świadome, że przechodzona choroba jest wywołana przez dostanie się Legionelli do organizmu.
Kiedy jednak pojawia się zapalenie płuc, niezbędne jest podanie odpowiednich antybiotyków, aby zapobiec powikłaniom i zmniejszyć ryzyko śmierci. Leczenie antybiotykami powinno trwać 10–14 dni, w zależności od wybranego leku i stanu pacjenta. Większość chorych na chorobę legionistów wymaga hospitalizacji.
Zbadaj swoją wodę
Wykonujemy badania wody pod kątem obecności bakterii Legionella na terenie całej Polski.
Źródła:
An Update and Statement by the Association of Water Technologies (AWT) – Association of Water Technologies (2003)
Case Report: Metagenomic Next-Generation Sequencing in Diagnosis of Legionella Pneumophila Pneumonia in a Patient After Umbilical Cord Blood Stem Cell Transplantation – Wang, Yangyan, et al. (2021)
Legionnaires’ Disease – Annual Epidemiological Report for 2019 – European Centre for Disease Prevention and Control (2021)
Legionnaires’ Disease: Clinical Features of the Epidemic in Philadelphia. – Tsai, Theodore F. et al. (1979)
Urine antigen tests positive for Pontiac fever: implications for diagnosis and pathogenesis – Paul H Edelstein (2007)
Zakażenia pałeczkami Legionella pneumophila – opis przypadku – Bolesław Kalicki, Małgorzata Placzyńska, Joanna Milart, Anna Żylak, Agnieszka Rustecka, Anna Jung (2011)
- MSP Standard: Choroba legionistów w Polsce: raport WHO (2023)
Autorzy:
Czysta i bezpieczna woda w Twoim budynku
Zadbaj o bezpieczeństwo i zagwarantuj dostęp do wody o najwyższej jakości. Poznaj sprawdzone rozwiązania, które skutecznie pomogą Ci uchronić instalację przed bakteriami Legionella.
